Es lauaders de baish e naut Auviatge culturau, declaradi BIC
(bens culturaus d'interès)
Ei ua pila publica entà ruscar era ròba. Es lauader se provedissen d'aigua de gotilhs; eth de baish ei cobèrt e eth de naut non. Les bugaderes solien vier a esbandir era ròba dempús de ruscar-la en eth aruscadet. Es lauader son publics e representen lòcs viui dera vida rurau.
Eth pas ath lauader ère era darrèra estapa abans deth secat e, coma requerie granes quantitats d'aigua, se hège en lauader . Dus còps ar an, es hemnes viegen cargades damb granes cistells, eth breç, plens de ròba ensabonada entà esbandir-era en lauader. En aquera epòca (enquias ans), es granes ruscades se hègen dus còps ar an. Tirauen era bugada ara aigua, era retorçaven doblegant-es diuèrsi còps e la tustauen damb un batedor de husta sobri era pèira entà escórrer-era çò de mès de possible. Eth lauder ère tanben eth lòc a on, eth plen iuèrn, es hemnes s'amassauen ena aigua gelada ruscar es calls deth pòrc eth dia dera tuada.
Eth lauader de Baish, ara fin deth carrèr Sant Peir, originalment de pèira shuta, siguec restaurat per Joan Cau en 1927 , date inscrita en lauder, damb un morter dee calç, recobert posterioraments de ciment. Era captacion d'aigua se tròbe en prat de naut e requerís ua mantenença annau. Ei tampa per un tet de pizaras. Eth lauader de naut plaçat ara fin deth carrèr Major, en GR de Carlac (Natura 2000), ei un lauader dubèrt, damb aigua arrecuelhuda deth prat de naut. Com en cas deth lauader de baish, es pèires an estat corbides damb un morter e dempús damb ciment.
© Val d'Aran - web visit aran
Aué dia non ei rar trobar-se damb ua vesia damb un lauamans #que ruscarà ròba petita o un tapís. Era vesia que tinture era lan (Lana aranesa) utilize eth lauder entà esbandir era lan e la penge en tet pr'amor que se seque. en estiu, era frescor deth lauder lo convertís en un refugi ideau entàs mainatges.